انجمن پرتونگاران برتر ایران [ISPR]

Iodixanol

ویزیپک

اطلاعات تکمیلی: 
طبقه‌بندي فارماكولوژيك: ماده حاجب يُددار. 
طبقه‌بندي درماني: مادة حاجب يُددار (ماده حاجب راديولوژي). 
طبقه‌بندي مصرف در بارداري: رده B 
نام‌هاي تجاري: Visipaque 

موارد و مقدار مصرف: 
بزرگسالان: داخل شرياني: محلول تزريقي mg/ml 270 براي آنژيوگرافي ديجيتال داخل شرياني استفاده مي‌شود. 
محلول تزريقي mg/ml 320 براي آنژيوگرافي (بطن چپ و آرتريوگرافي كرونر)، آرتريوگرافي محيطي، آرتريوگرافي احشائي و آرتريوگرافي مغزي استفاده مي‌شود. 
داخل وريدي: محلول تزريقي mg/ml 270 براي تصويربرداري CECT (Contrast Enhonced Computed Tomography) از سر و بدن، اوروگرافي و ونوگرافي محيطي به كار مي‌رود. 
محلول تزريقي mg/ml 320 براي تصويربرداري CECT از سر و بدن، اوروگرافي به كار مي‌رود. 
حداكثر دوز توصيه شده g 80 مي‌باشد و غلظت و دوز تجويزي براساس محل تزريق و نوع مطالعه متفاوت است كه بايد به برچسب فرآورده مراجعه نمود.

موارد منع مصرف و احتياط: 
1- اين دارو انديكاسيوني براي مصرف داخل نخاعي ندارد. 
2- در بچه‌هايي با گرسنگي طولاني مدت و مصرف مسهل، استفادة اين دارو منع مصرف دارد. 
3- گروه پزشكي متبحر و مجهزي براي شناسائي و درمان عوارض جانبي بايد در دسترس باشند. از آنجا كه واكنش‌هاي تأخيري شديد ممكن است اتفاق بيافتند، امكانات اورژانسي و افراد ماهري بايد در مدت 60-30 دقيقه در دسترس باشند. 
موارد احتياط: 
الف) با توجه به اينكه بچه‌ها در ريسك بيشتري براي عوارض جانبي مي‌باشند، بايد در مورد مقدار مصرف دارو با احتياط عمل نمود. 
ب) دهيدراسيون، نارسائي كليوي، نارسائي احتقاني قلب، واكنش‌هاي ايمونولوژيك، بيهوشي عمومي و آنژيوكارديوگرافي و ونوگرافي از ساير موارد احتياط مي‌باشند.

عوارض جانبي: 
موضعي: واكنش‌هاي محل تزريق (ناراحتي،‌ درد و گرما). 
اعصاب مرکزي: سردرد/ميگرن، سرگيجه. 
قلبي ـ عروقي: آنژين، درد قفسة سينه. 
پوست: راش، اريتم، خارش. 
دستگاه گوارش: تغيير حس چشائي، تهوع. 
عضلاني ـ اسكلتي: پاراستزي. 
تنفسي: تغيير حس بويايي. 
ساير عوارض (كمتر از 1%): نارسائي حاد كليوي، واكنش آنافيلاكسي، آپنه، آريتمي، آسم،‌ درد كمر، ادم ريوي، آمبولي ريوي، دپرسيون تنفسي، تشنج، شوك، هماتوم، خونريزي، افت فشارخون، هيپوگليسمي. 
مسموميت و درمان 
تظاهرات باليني: عوارض جانبي در موارد مصرف بيش از حد تهديد كننده حيات بوده است و سيستم تنفسي و قلبي ـ عروقي را درگير مي‌كند. 
درمان: درمان در اين موارد شامل حمايت عملكردهاي حياتي و درمان‌هاي حمايتي و علامتي است. از آنجا كه دارو به پروتئين‌هاي سرم و يا پلاسما متصل نمي‌شود مي‌توان آن را با دياليز خارج نمود.

تداخل دارويي: 
سميت كليوي در تعدادي از بيماران با نارسايي كبدي كه از تركيبات حاجب خوراكي كوله سيستوگرافيك استفاده كردند، ديده شده است. بنابراين مصرف هرگونه ماده حاجب تزريقي در افرادي كه به تازگي از تركيبات حاجب خوراكي كوله سيستوگرافيك استفاده كردند بايد به تعويق انداخته شود. 
متفورمين: سبب افزايش عوارض جانبي متفورمين مي‌شود و در صورت نارسايي كليه سبب اسيدوزلاكتيك مي‌شود. 
ساير داروها نبايد با اين دارو در حين تزريق مخلوط شوند. 
Aldesleukin: افزايش احتمال واكنش‌هاي حساسيتي به Aldesleukin افزايش مي‌يابد.

مکانيسم اثر: 
با ايجاد تيرگي در مسير داخل عروقي، ناشي از تجويز داخل عروقي دارو، ساختارهاي داخلي توسط راديوگرافي مشاهده مي‌شوند. مانند ساير مواد حاجب يُددار، ميزان كنتراست بسته به مقدار يد، دوز مصرفي، ميزان پيك پلاسمائي يُد بلافاصله بعد از تزريق سريع داخل عروقي افزايش مي‌يابد.

فارماكوكينتيك: 
پخش: اين دارو به پروتئين باند نمي‌شود، ميزان حجم توزيع آن l/kg 26/0 مي‌باشد كه شامل فضاي خارج سلولي است. 
متابوليسم: هيچ متابوليتي از آن گزارش نشده است. سطح پلاسمائي و ادراري دارو بسته به كليرانس آن كه وابسته به كليرانس كليوي است، تغيير مي‌كند. 
جذب: زمان رسيدن به پيك در پلاسما بلافاصله مي‌باشد كه در طي 15 تا 20 ثانيه افزايش مي‌يابد و حداكثر كنتراست كليوي 15-5 دقيقه و كنتراست مغزي تا 1 ساعت بعد حاصل مي‌شود. 
دفع: در بزرگسالان تقريباً 97% از دوز تزريقي در مدت 24 ساعت، به صورت تغيير نيافته در ادرار دفع مي‌شود و كمتر از 2%، در طي 5 روز بعد از تزريق دارو در مدفوع دفع مي‌گردد. نيمه‌ عمر دفع دارو در بچه‌ها 4-2 ساعت و در بزرگسالان 2 ساعت است.

اشكال دارويي: 
Injection: 150 mgI/ml, 270 mgI/ml, 320 mgI/ml

ملاحظات اختصاصي 
1- اگر عوارض جانبي در حين تزريق ايجاد شوند بايد تزريق متوقف شود. 
2- بيماران بايد قبل و به دنبال مصرف داخل وريدي ماده حاجب كاملاً هيدراته شوند. 
3- مانند ساير مواد حاجب، به علت احتمال ناسازگاري شيميايي بايد به تنهايي تزريق شود. 
4- در طي تمام مراحل تزريق بايد استريليته حفظ گردد و دماي دارو بايد هم دماي بدن و اتاق باشد. 
نكات قابل توصيه به بيمار 
1- در صورت بارداري به پزشك خود اطلاع دهيد. 
2- در صورتي كه بيماري ديابت، مولتيپل ميلوما، فئوكروموسيتوما، سيكل سل هموزيگوت و يا بيماري تيروئيد داريد به پزشك خود اطلاع دهيد. 
3- در صورتي كه به دارو، غذا آلرژي داريد و يا بيماري‌هاي ايمني داريد به پزشك اطلاع دهيد. 
4- در مورد داروهايي كه مصرف مي‌كنيد و يا واكنش‌هاي قبلي به مواد مربوط به x-ray به پزشك اطلاع دهيد. 
مصرف در سالمندان: به صورت كلي تفاوتي بين قدرت اثر و امنيت دارو بين افراد جوان و مسن وجود ندارد اما برخي از افراد مسن حساسيت بيشتري نشان مي‌دهند. انتخاب دوز در افراد مسن بايد با احتياط باشد و معمولاً كمترين دوز ممكن را بايد انتخاب كرد تا ناراحتي‌هاي كبدي، كليوي و قلبي را كاهش داد. از آنجا كه بيماران مسن شانس بيشتري براي كاهش فعاليت كليه دارند،‌ بايد دوز دارو با احتياط انتخاب شود و فعاليت كليه به دقت كنترل گردد. 
مصرف در كودكان: در مطالعات مغزي، حفرات قلبي، شريان‌هاي بزرگ و محيطي: تزريق داخل شرياني: در بچه‌هاي بزگتر از يك سال: mg Iodine/ml 320 ml/kg: Iodixanol 2-1: حداكثر دوز ml/kg 4. 
CECT يا اوروگرافي: داخل وريدي: بچه‌هاي بزرگتر از يك سال: mg Iodine/ml 270ml/kg: Iodixanol 2-1: حداكثر دوز ml/kg 2. دوز دارو در بچه‌هاي بزرگتر از 12 سال معادل دوز بزرگسالان مي‌باشد. 
مصرف در شيردهي: هنوز مشخص نمي‌باشد كه اين دارو آيا در شير انسان ترشح مي‌شود يا خير، اما تعداد زيادي از مواد حاجب بدون تغيير در شير ترشح مي‌شوند. بنابراين بايد در مورد شيردهي احتياط نمود و بهتر است موقتاً‌ آن را متوقف كرد. 
اثر بر آزمايشهاي تشخيصي 
بر آزمايشهاي انعقاد، پلاكت، اريتروسيت، فعال سازي كمپلمان تأثير مي‌گذارد.